Cieszyn w filatelistyce



Spis treści:
Znaczki
Całostki - karty pocztowe
Datowniki okolicznościowe
Wśród walorów filatelistycznych, których tematyka związana jest z Cieszynem są znaczki, karty oraz datowniki okolicznościowe. Zamieszczono tylko karty będące oficjalnymi wydaniami Poczty Polskiej. Spis będzie w miarę możliwości uzupełniany.

Znaczki pocztowe

Znaczki plebiscytowe (1920)
Wprowadzone do obiegu: 15.III.1920
Opis: znaczki polskie Fischer 86B-88B, 90B-91B, 80-84B z nadrukiem S.O. 1920. (skrót od Silesia Orientale). Wydane w związku z planowanym plebiscytem dotyczącym podziału Śląska Cieszyńskiego, który jednak nigdy się nie odbył. Oficjalnie wycofane z obiegu we wrześniu 1920 roku.
Serie znaczków plebiscytowych z nadrukiem wydane zostały także w Czechosłowacji.

Wydanie Polskiej Rady Narodowej dla Księstwa Cieszyńskiego przygotowane na planowany w roku 1920 plebiscyt dotyczący podziału Śląska Cieszyńskiego. Nie wprowadzone do obiegu, bez oznaczenia waluty, nie gumowane, znane w wielu odmianach barwnych. Na fotografii tylko wybrane znaczki planowanej serii.

Artykuł mojego autorstwa o cieszyńskich znaczkach plebiscytowych („Wiadomości Ratuszowe” nr 9 (988) 24 kwietnia 2020)

Przyłączenie Zaolzia (Fischer 309)
Wprowadzony do obiegu: 11.XI.1938
Projekt: Wacław Boratyński, Włodzimierz Vacek
Nakład: 10 000 000 sztuk
Opis: wydany w związku z przyłączeniem Zaolzia do Polski 2.X.1938

Poczta obozowa oflagu II D Gross-Born
Wprowadzony do obiegu: 3.XI.1944
Opis: znaczek poczty obozowej oflagu II D Gross-Born w miejscowości Westfalenhof (obecnie Kłomino koło Bornego Sulinowa). Na znaczku Wieża Piastowska w Cieszynie. Pierwszy znaczek w obozie II D z nominałem w nowej walucie obozowej obowiązującej od 1.XI.1944: 1 Piast = 100 groszy (2 Piasty = 1 marka niemiecka). Dwoma takimi znaczkami można było opłacić wysyłkę listu o masie 20-100 g na terenie obozu. Moc obiegowa do 28.I.1945.

25. rocznica III Powstania Śląskiego (Fischer 404)
Wprowadzony do obiegu: 2.V.1946
Projekt: Mieczysław Wątorski
Nakład: 327 000 sztuk
Opis: na znaczku orzeł piastowski z XIV w. z zamku w Cieszynie

Kobiece stroje ludowe (Fischer 2746)
Wprowadzony do obiegu: 16.XII.1983
Projekt: Waldemar Świerzy
Nakład: 5 445 000 sztuk
Opis: jeden z serii, na znaczku tzw. „cieszyński” strój ludowy (przedstawienie nie ma niestety wiele wspólnego z rzeczywistym strojem wałaskim zwanym cieszyńskim)

Pierwsze dni niepodległości (Fischer 4887)
Wprowadzony do obiegu: 11.XI.2018
Projekt: Andrzej Gosik
Nakład: 100 000 sztuk
Opis: znaczek z serii pięciu wydanych z okazji setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, z wizerunkiem Franciszka Ksawerego Latinika - dowódcy Wojsk Polskich na Śląsku Cieszyńskim i zaznaczoną lokalizacją miasta Cieszyna

110 rocznica otwarcia i 100 likwidacji linii tramwaju elektrycznego miasta Cieszyna
Wprowadzony do obiegu: 18.III.2021
Projekt: Maciej Dembiniok
Nakład: 18 sztuk
Opis: prywatne wydanie znaku opłaty pocztowej Poczty Polskiej - na znaku tramwaj elektryczny na ulicy Zamkowej w Cieszynie



Całostki - karty pocztowe

Zabytkowe budowle miast polskich (Fischer Cp 189)
Całostka wydana 6.VI.1960 w serii „Zabytkowe budowle miast polskich”. Projekt Witold Chomicz, nakład 205 400 sztuk. Na znaku opłaty widnieje panorama miasta z zamkiem książęcym oraz wieżą i kaplicą romańską.

Pierwsze polskie gimnazjum w Cieszynie 1895-1995 (Fischer Cp 1103)
Całostka wydana 10.X.1995 w związku ze stuleciem pierwszego polskiego gimnazjum w Cieszynie. Projekt Maciej Nadolski, nakład 200 000 sztuk.



Datowniki okolicznościowe

Bohaterskie Zaolzie wróciło do Polski (1938)
Stempel dodatkowy stosowany od 2.X.1938

Nasi bracia z za Olzy złączyli się z Macierzą (1938)
Stempel dodatkowy stosowany od 2.X.1938

25-lecie III Powstania Śląskiego (1946)
Datownik stosowany 3.V.1946

Macierz Szkolna Stulecie książki polskiej na Ziemi Cieszyńskiej (1947)
Datownik stosowany 9.XI.1947

III Międzynarodowy Wyścig Kolarski „Trybuny Ludu” i „Rudeho Prava” Warszawa-Praga (1950)
Datownik stosowany 1.V.1950 w związku z przejazdem kolarzy przez miasto

1558-1958 400 lat Poczty Polskiej (1958)
Stempel dodatkowy stosowany X.1958

1150-lecie Cieszyna (1960)
Datownik stosowany w dniach 3-11.XI.1960

100 lat polskiego znaczka pocztowego (1960)
Stempel dodatkowy stosowany w dniach 15.VIII-15.IX.1960

Bolko, Cieszko, Leszko (1960)
Stempel dodatkowy stosowany 3-6.IX.1960

Obchody 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)
Datownik stosowany 4-15.V.1966

Telewizyjny turniej miast Cieszyn - Tarnowskie Góry (1966)
Datownik stosowany 25.IX.1966

Wystawa monet banknotów medali (1969)
Stempel dodatkowy stosowany 22.VII-10.VIII.1969

III Zlot Hufca Cieszyn na cześć Dnia Zwycięstwa (1978)
Datownik stosowany 9.V.1978

Bilateralna Wystawa Filatelistyczna PRL-CSRS (1988)
Datownik stosowany 28.V.1988

Karta wydana 29.V.1988. Karta występuje w kilku wzorach.

Odsłonięcie symbolicznej mogiły harcerek i harcerzy tzw. „Podbeskidzia” (1989)
Datownik stosowany 31.VIII.1989

Festiwal na granicy (1991)
Datownik stosowany 31.V.1991

100 lat Wodociągów Miasta (1994)
Datownik stosowany 15.XI.1994

125 lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Cieszynie (1995)
Datownik stosowany 4.V.1995

Karta wydana 4.V.1995. Nakład 1000 sztuk, występuje także z motopompą w kolorze czerwonym.

500 - lecie Ratusza (1996)
Datownik stosowany 28.IX.1996

70. rocznica śmierci Fr. Żwirki i St. Wigury (2002)
Datownik stosowany 11.IX.2002. Stosowano także okolicznościowe nalepki polecenia (2000 sztuk - 2 rolki) oraz stemple poczty samochodowej przewożącej pocztę na dwóch trasach: Bielsko-Biała - Cieszyn i Cieszyn - Bielsko-Biała

65. rocznica męczeńskiej śmierci ks. sen. Karola Kulisza (2005)
Datownik stosowany 8.V.2005

135 lat OSP w Cieszynie (2005)
Datownik stosowany 14.V.2005. Stosowano także stemple poczty strażackiej przewożącej pocztę na trasie Urząd Pocztowy Cieszyn 1 - Muzeum Śląska Cieszyńskiego - Urząd Pocztowy Cieszyn 1

Karta wydana 14.V.2005. Karta występuje w kilku wzorach - wydanych w ilości 1000 sztuk każdego wzoru.

IX Zimowy Olimpijski Festiwal Młodzieży Europy „Śląsk - Beskidy 2009”
Datownik stosowany 14.II.2009

Międzynarodowe Spotkanie Kolekcjonerów. 4 Pożarnictwo
Datownik stosowany 16.IX.2016

Lato z Pocztą Polską
Datownik stosowany 1.VII.2017


Opracowano na podstawie:

Polskie znaczki plebiscytowe i Nowe znaczki pocztowe w: Filatelista Polski, nr 4, rok II, Kraków, 20 kwietnia 1920
Jan Malik, Cieszyn w filatelistyce w: Polsko-Czechosłowacka Wystawa Znaczków Pocztowych Cieszyn 1988 - Katalog, Macierz Ziemi Cieszyńskiej, 1988, Cieszyn
Filapol - pierwszy katalog znaczków polskich w kolorze, Filapol, 1991, Sopot
Fischer - katalog polskich znaków pocztowych 2016 Tom I, Fischer, 2016, Bytom
Fischer - katalog polskich znaków pocztowych 2022 Tom I, Fischer, 2022, Bytom
Fischer - katalog polskich znaków pocztowych 2016 Tom II, Fischer, 2016, Bytom
www.kzp.pl



Copyright © Maciej Dembiniok 1999-
Zaktualizowano 7 maja 2022 roku